26 Mart 2020 Perşembe

Voynich Kodeksi

Dilara Kahyaoğlu

Voynich Codex'i, sahaf Wilfrid Voynich tarafından 1912'de keşfedilen gizemli, tuhaf figüratif resimlerle ve yazılarla dolu bir el yazması kitaptır. Benzersiz sembolleri ve metinleri, dünyaca ünlü kriptologların çeviri girişimlerine meydan okuyarak, çözülemeden bugüne kadar gizemini korumuştur.

Kodeks, ansiklopediktir ve yaklaşık 359 bitki veya bitki parçası görüntüsü içerir, bu da onu temelde resimli bir bitki kitabı yapar. Ama bundan çok daha fazlası vardır. Voynich Kodeksi, garip su tesisatı olan havuzlarda çoğunlukla çıplak olan 500'den fazla periyi tasvir eder. Zodyak, astronomik ve kozmolojik tasvirler de dahil olmak üzere garip sihirli daireler vardır. Kodeks, harita olarak yorumlanabilecek kabala benzeri görüntüler içeren geniş bir katlama bölümü de içerir. Sayfalarının çoğunda  tıbbi yemek tarifleri, şiir veya büyüler varmış gibi görünür.  Voynich Kodeksi birçok kişinin hayal gücünü ele geçirmiştir ama gerçekte kimse bu el yazması kitabın gizemini çözememiştir.

Havuzda yüzen veya banyo yapan çıplak kadınlar
Kaynaklar bunlardan "periler"  (Nymphs) olarak bahsediyor
Harfler latince işaretlere benziyor ama farklı, dili ise hiç bilmiyoruz.
Voynich Kodeksi'nin kökeni bilinmemektedir. İtalya'da bulunan bir parşömenle yaklaşık olarak tarihlendirildiği için on beşinci yüzyıl Avrupa el yazması olması olasıdır. Yine araştırmacılar pigment testleri ve parşömen kağıdının karbon 14 metoduyla analiz edilmesi sonucu bunun doğrulandığını söylemektedir. Kodeksin 1492'den sonra yazılmış olması muhtemel deniyor çünkü resmi bulunan iki bitki acıbiber ve ayçiçeği olarak tanımlanmıştır. Bazı uzmanlar ise bu el yazmasının Eski Dünya'ya değil Yeni Dünya'ya ait olduğunu ileri sürer.
Kodekste bulunan bitki resimleri ve kitapta yer alan haliyle isimleri..
Uzmanlar bu bitkilerin farmakolojiyle ilgisi olduğunu düşünüyor.


Gizli bir kodla ya da kayıp bir dille yazıldığı düşünülen Kodeksle ilgili iddiaların başlıcaları şunlardır.

Yazarı kimdir? Buna göre yazıldığı yüzyıl da değişiyor.
(iddiaları en eski araştırmalardan başlayıp en yeniye doğru sıraladım)

*Roger Bacon, 1214-1294, 13 yüzyıl
*Anthony Askham (astrolog, 1553), 16. yüzyıl
*Birden fazla yazar yazmıştır, veya iki yazarı vardır,
*John Dee (1527–1608), 16. yüzyıl
*Giordano Bruno, 16. yüzyıl
*Wilfrid Voynich (1865–1930), 19. yy sonu, 20 yüzyıl başı
*Tommaso Campanella (1568–1609), 16. yüzyıl
*Francisco Hernández ve Aztekli yardımcıları (16. yüzyıl)
*Michel de Nostredame (Nostradamus) veya oğlu Cesar
*Edward Kelley (1555–1597), John Dee, ve/veya Francis Pucci, 16. yüzyıl
*Sınır Bilimciler (Fringe Scientist), isimleri bilinmiyor, 15. yüzyıl
*Antonio Averlino (1400–1469), 15. yüzyıl
*Circo Simonetta (1410–1480), 15. yüzyıl
*İsmi bilinmeyen bir seyyah, 15. yüzyıl
*Georg von Handsch Limuz (1529–1595), 16. yüzyıl
*Hieronymus Reusner (1558–16--?) 16. yüzyıl
*Cornelius Drebbel (1572–1633), 16.-17. yüzyıl
*Francis Bacon (1561–1626), 16.-17.yüzyıl
*Gian Francesco Poggio Bracciolini (1380–1459), 14.-15.yüzyıl
*II. Frederick için yazılan erken dönem belgelerinin bir kopyası, 16. yüzyıl
*İspanyolca eğitim almış Aztekler, 16. yüzyıl
*İsmi bilinmeyen Meksikalı bir yerli, 16. yüzyıl
*Paolo dal Pozzo Toscanelli (1397–1482),
*Çizer Juan Gerson, yazar Gaspar de Torres, 16. yüzyıl  (Aşağıda imzasının görüntüsü var)
*Yahudi bitkibilimciler, astrologlar ve doktorlar,  15. yüzyılın ilk yarısı
*Latince kullanıp da şifreli alfabeyle yazan bir kaç yazar
*Sahte tekstir, 16. yüzyılın sonunda yazılmıştır

Kodeks Yale Üniversitesi'ndedir

Kodeks'te kullanılan dille ve üretildiği ülke veya şehirle ilgili aşağıdaki iddialar ileri sürülmüştür.
(iddiaları en eski araştırmalardan başlayıp en yeniye doğru sıraladım)

*Ortaçağ Latincesi, İngiltere
*Ortaçağ İngilizcesi, İngiltere
*Sentetik Evrensel Dil, ülke/şehir?
*Latince temelli, İngilizce, Fransızca, İtalyanca veya Tötonik bir dil olabilir, kesinlikle Avrupalı
*Arapça olabilir, İtalya veya Arap Dünyası
*Bilinmeyen Kuzey Germenik lehçesi, Kuzey Avrupa
*Hawaiice'ye benzeyen bir dil, ?
*II. Rudolf'u kandırmak için yazılmış sahte Latince, Ukrayna (Hazar); Robert S. Brumbaugh'un tezi. (professor of philosophy, Yale University), 1978
*Hazarların Slavik dillerinden, Avrupa?
*Çok dilli, sözlü bir dil, ?
*Çince veya Nahuatl dili, ?
*Gerçek ve doğal bir dilin iki lehçesi, ?
*İki veya muhtemelen dört dil, ?
*Klasik Nahuatl dili, Meksiko
*Eski Yunanca'da anlamsız bir metin, ?
*Belirli pozisyonlarda her karakterin oluşumunu kısıtlayan bir tür ızgara kullanan bir şifre ile yazılmıştır. ?
*İbranice, ?
*Pre-Mançu dili, ?
*Semitic, muhtemelen Nebati dili, ?
*Orta Yüksek Almanca, Avrupa
*Şifreli bir dil, Kuzey İtalya
*Romance Lehçesi, ?
*Proto-Manchu veya Jurchen  dili (Chinese), İtalya veya İspanya'nın güneyi
*Anlamsız, muhtemelen İngilizce ve Latince temel alınmış, Fransa
*Belki Arapça veya Sanskritçe'den türetme, şaka mı?, İngiltere veya Kuzey İtalya
*Saçmalık, Milano
*Almanca, İsveççe, Hollandaca, Latince, İngilizce, Galce ve Nahuatl dilinin karışımı, Kuzey İtalya
*Şifreli İbranice, ?
*Eski Hollandaca, ?
*Çoğunlukla doğal dillerle uyumlu ve rastgele metinlerle uyumlu değil, ?
*Okunamayan bir dilde yazılmış rüyalar ve vizyonlar, ?
*Öncelikle Meksika'nın merkezindeki Nahuatl'ın İspanyolca, Mixtec ve Taino'dan ödünç alınmış kelimelerle soyu tükenmiş lehçesi, ?
*Klasik Nahuatl dili ve İspanyolca, ?
*Latince “kriptolojik alfabe” ile yazılmış, ?
*Sahte bir dil, ?
*Yeni İspanya'nın çağdaş dilleri ile karıştırılmış sentetik dil, ?
*Çince, ?
*Sembolik dil, ?
*Yapay dil, ?
Kitabın bazı sayfaları katlanır şekilde yapılmıştır, dolayısıyla açınca
büyük bir sayfa ortaya çıkmaktadır.
Erich von Däniken gibi yazarlar da bu konuyla ilgilenmiş herkes kendi paradigmasına göre fikirler ileri sürmüştür mesela Daniken bu kitabın Enok'un (Hanok, İdris?) kitabıyla bağlantısı olduğunu ileri sürmüştür (2009). Araştırma yapanlar arasında çok sayıda NSA uzmanı vardır (William Friedman, John H. Tiltman, vd. National Security Agency, Washington, DC, USA 1962, 1967). Araştırmacılar çok çeşitli mesleklerdendir: bilgisayar analistleri, akademisyenler, mühendisler, bağımsız yazarlar, dilciler ve diğer alanlardan bilim insanları, gibi. İlk yayın; William R. Newbold (professor of philosophy, University of Pennsylvania, PA, USA, 1921-1928) tarafından yapılmıştır. Newbold, eserin yazarının Roger Bacon olduğunu ileri sürmüştü. Çince ile bağlantılı bir dil olduğunu ileri süren bir yazar ise; bu kitabın Marco Polo ile ilişkili olabileceğini önerisinde bulunmuştur (Jacques B.M. Guy, Telstra Research Laboratories, Clayton, Australia, 1991).
(a) Wilfrid Voynich, 1895 ve (b) karısı Ethel Boole
Geleneksel bilgelik, Voynich Kodeksi'nin  bir zamanlar II. Rudolf'un  koleksiyonunda olduğunu söylüyor (Sanat Odası, Kunstkammer)  II. Maximilian'ın oğlu olan II. Rudolf, bir zamanlar Almanya, Bohemya, Macaristan ve Hırvatistan'ın kralı ve 1576'dan 1612'ye kadar Kutsal Roma imparatoru idi. Dünyanın en büyük sanat patronu ve koleksiyoncusu olarak biliniyordu. Ölümünden sonra, kodeksin görünüşe göre çeşitli sahipleri oldu en son bir manastır kütüphanesinde görüldü.  1912 yılında Polonyalı sahaf Wilfrid Voynich tarafından, bazı varlıklarını gizlice satan İtalya'nın Frascati kentindeki Villa Mondragone'da meskun Cizvitlerden satın adı.  Wilfrid Voynich, eserin Dr. Mirabilis olarak bilinen bir Fransisken filozof olan İngiliz Roger Bacon (1214-1292) tarafından yazıldığına ikna olmuştu. Voynich, o zamanlar 160.000 dolara aldığı yazmaya çok değer verdi, ancak bir alıcı bulamadı. 1960 yılında Voynich'in eşi Ethel Lilian Boole'nin (ünlü matematikçi George Boole'nin kızı;) ölümünden sonra, Voynich'in sekreteri, Anne Nill (kısmen sahibiydi), kitap satıcısı Hans Kraus'a 24.500 dolara sattı.  Kraus da uygun bir alıcı bulamadı ve Voynich Kodeksini 1969'da Yale Üniversitesi'ndeki Beinecke Nadir Kitap ve El Yazması Kütüphanesi'ne bağışladı. Beinecke MS 408 olarak kataloglanan ünlü kodeks artık web'de serbestçe kullanılabilir ve telif hakkı yoktur.
A ve B'nin yeşil biber ve kırmızı biber olduğu düşünülmüş
Bu kanıttan yola çıkarak bu el yazması 1492'de sonra yazılmış olmalı  veya
bu kitabın imal edildiği yer Yeni Dünya olmalı, diyorlar.
Kanımca, yeşil ve kırmızı biber benzetmeleri zorlama (aşırı yorum) olabilir. 
Voynich Kodeksinin ilk tarihi kaydı, 1639'da Prag'dan Georg Baresch (1595-1662) tarafından, Cizvit papazı ve bilgin Athanasius Kircher'e (1601-1680) yazılan ve René Zandbergen tarafından ortaya çıkarılan mektuptur. Görünüşe göre, Georg Baresch kodeksin sahibiydi ve yazmanın bir kopyasını Athanasius Kircher'e göndererek yazmayı çözümlemek için yardım istiyordu. Ona göre bu kodeks Mısır bilimini temsil ediyordu. Kircher'in kitabı elde etmek istemesinden konuyla ilgilendiği anlaşılıyor. Ne var ki Baresch kitabı vermeyi kabul etmedi. Ama Baresch'in ölümü üzerine elyazması o sırada Prag'daki Charles Üniversitesi'nin rektörü olan Jan Marek Marci'ye geçti.

Havuzda duran çıplak kadınla birlikte beş tane de hayvan var.
Bu hayvanların ne olduğuna dair de bir çok fikir var.
Bir canavar kadını yutuyor bunun timsah balığı ( alligator gar) olduğunu düşünmüşler.
Voynich Kodeksi'nin daha önce II. Rudolf'un koleksiyonunda olduğuna dair kanıtlar dolaylıdır. Bohemyalı doktor, bilim insanı  ve Prag Üniversitesi rektörü Johannes Marcus Marci (1595-1667), Athanasius Kircher'e yazdığı 1665 tarihli mektupta II. Rudolf'un bu yazmayı 600 altın dükâya satın aldığını belirtmiştir. Mektup şöyledir:

Mesih'in Babası Rahip ve Saygıdeğer Efendim:
Bana samimi bir arkadaşım tarafından miras bırakılan bu kitabı sizin için ayırdım çok sevgili Athanasius. elime geçer geçmez sizin dışınızda kimsenin okuyamayacağına ikna oldum.
Bu kitabın eski sahibi, fikrinizi mektupla sordu, kitabın geri kalanını okuyabileceğinize inandığı bir kısmını kopyalayıp size gönderdi, ancak o sırada kitabın kendisini göndermeyi reddetti. Şifresini çözmek için, size burada gönderdiğim girişimlerinden açıkça görüldüğü gibi, bitmek tükenmez çabaları ve umudunu sadece hayatıyla birlikte geride bıraktı. Ama zahmeti boşuna, çünkü Muammalar, efendileri Kircher'den başka kimseye itaat etmiyorlardı. Şimdi bu simgeyi, sizin için olan sevgimle beraber gecikmiş olarak kabul edin ve eğer mevcutsa, alışılmış başarınızla sır perdesini aralayınız. Dr. Raphael, bohem dilinde bir öğretmen, III. Ferdinand daha sonra Bohemya Kralı, bana söz konusu kitabın İmparator Rudolph'a ait olduğunu ve kendisine kitabı getiren taşıyıcıya 600 düka sunduğunu anlattı. Yazarın İngiliz Roger Bacon olduğuna inanıyordu. Bu noktada tahminleri askıya alıyorum; bu görüşleri incelemek sizin alanınız, bizzat iyilik ve nezaketlerimi sunuyorum.
Hürmetler ve Saygılarımla
Cronland'dan Joannes Marcus Marci
Prag, 19 Ağustos 1665 [veya 1666]


Burada ne olduğunu anlamak kolay değil
Rudolph'un sahipliğini destekleyen bir diğer kanıt da, kitabın ilk sayfasında, Rudolph'un Prag'daki botanik bahçelerinin başı ve II. Rudolf'un doktoru olan Jacobus Horcicky de Tepenecz'in neredeyse görünmez adı veya imzasıdır. Jacobus'un kitabı, kralın ölümünden dolayı kendine ödenen borcun bir parçası olarak II. Rudolph'un koleksiyonundan almış olabileceği ileri sürülüyor. Bu imzayı sahaf Voynich keşfetmiştir. 
Bu görüntünün astroloji ile ilgisi var
Folyonun 12 sayfası bu türden çizimlere ayrılmış
12 burçtan 10'nunun gösterildiğini belirtiyor uzmanlar
Oğlak ve Kova burcu yokmuş, onların kayıp sayfalar nedeniyle eksik
olduğunu düşünüyorlar.
Sonraki 200 yıl boyunca kitaba ait herhangi bir kayda rastlanmıyor. Ama kitap muhtemelen, II. Vittorio Emanuele'in birliklerinin şehri 1870'de ele geçirip Papalık Devletleri ilhak etmesine kadar Collegio Romano'nun kütüphanesinde kaldı. Yeni İtalyan hükumeti Kilise'nin birçok malına el koydu ve bunlar arasında Collegio Kütüphanesi de bulunuyordu. Ama bu olmadan hemen önce üniversite kütüphanesinde bulunan ve el koymadan muaf tutulan birçok kitap alelacele üniversitenin öğretim üyelerinin özel kütüphanelerine aktarıldı. Bu nedenledir ki, Voynich elyazması, o zamanlar Cizvit tarikatının başı ve üniversite'nin rektörü olan Petrus Beckx'in mührünü hala taşıyor.
Beckx'in "özel" kütüphanesi, 1866'da Cizvitler tarafından satın alınan ve Roma yakınlarındaki büyük bir kır sarayı olan Villa Mondragone'ye taşındı.

Burada görüldüğü gibi burçlar için ayrı sayfalar var.
Bu görüntünün yengeç (canser) burcuna ait olduğu kabul ediliyor.
1912'de, para sıkıntısı çeken Collegio Romano kitaplarından bazılarını satmaya karar verdi. Wilfrid Voynich buradan 30 elyazması satın aldı ve bunlar arasında sonradan kendi adı verilen elyazması da bulunuyordu. Bundan sonra olanları ilk paragraflarda yazmıştım. 

Bu imzanın kodeksinin yazarı olduğu düşünülen Gaspar de Torres'e ait olduğu belirtiliyor.
Kaynak: Unraveling the Voynich Codex
Voynich elyazması, başka yazar ve çizerlere de ilham kaynağı olmuştur. Örneğin 1981 yılında yayınlanan Codex Seraphiniaus İtalyan sanatçı, mimar ve endüstriyel tasarımcı Luigi Serafani tarafından 30 ayda (1976-1978) yaratılmış hayali bir dünyanın ansiklopedisidir. Kitap ortalama 360 sayfadır (baskısına bağlı olarak) ve kurmaca bir dilde, şifrelenmiş bir alfabe ile yazılmıştır. İlk önce İtalya’da yayınlanan kitap daha sonra başka ülkelerde de yayımlanmıştır.
Codex Seraphinianus


Kaynaklar

Unraveling the Voynich Codex, Jules Janick & Arthur O. Tucker, Springer, 2018 (ana kaynak)
Bu metindeki çoğu veri bu kaynak içindeki Literatür bölümü, Tablo 1.1'den elde elde edilmiştir.
Çoğu görseli de bu kaynaktan tarayarak aldım.  

https://pubs.rsc.org/no/content/chapterhtml/2018/bk9781788011389-00001?isbn=978-1-78801-138-9&sercode=bk
https://www.rbth.com/science_and_tech/2017/04/20/russian-scholars-unlock-the-secret-of-the-mysterious-voynich-manuscript_746881
http://ciphermysteries.com/the-voynich-manuscript/voynich-codicology
https://tr.wikipedia.org/wiki/Voynich_el_yazmas%C4%B1
https://tr.wikipedia.org/wiki/Codex_Seraphinianus

3 yorum:

  1. Voynich Kodeksi

    Yazı okunamadı. Semboller Latince harflere benziyor ama tam olarak o değil. Uydurma bir dil ve yazı mı? Türlü görüş var. Eski bir belge. Sahtekarlık yapıldıysa bile önceden yapılmış.

    YanıtlaSil
  2. Space, the final frontier. These are the voyages of the Starship Enterprise. Its five-year mission: to explore strange new worlds, to seek out new life and new civilizations, to boldly go where no man has gone before. İzmir Bayrak İzmir. Many say exploration is part of our destiny, but it’s actually our duty to future generations www.izmirbayrak.gen.tr and their quest to ensure the survival of the human species.

    YanıtlaSil