Vali Plinius ile İmparator Traianus’un Mektupları

Mektup 23:

Plinius’dan İmparator Traianus’a,

Efendim, Prusias’lıların (Bursa) harabeye dönüşmüş eski bir hamamları var. Burayı hoşgörünüze sığınıp onarmak istemişlerdi. Ancak ben bir yenisinin yapılması gerektiğini düşünüyorum. Bu iş için elimize şu kaynaklardan para geçecek:

İlk olarak özel şahıslardan şimdiden bağış toplamaya başladım. İkincisi buranın halkı hazineden zeytinyağı masrafları için kullandığı parayı hamamın yapımına harcamaya razı. Her şeyden öte kentin saygınlığı ve senin çağının görkemi böyle bir yapı gerektirir.

Mektup 24:

İmparator Traianus’tan, Plinius’a,

Yeni bir hamamın yapımı Prusias’lıların gücünü aşacak bir yük olmayacaksa, onların bu arzusunu yerine getirebiliriz ama bu yüzden yeni bir vergi yükümlülüğüne girmemeleri ve zorunlu amaçlar için ayrılan gelirden daha fazla harcamamaları koşuluyla.

Açıklama

Plinius’un Mektuplarından Seçmeler:

Genç Plinius, devlet görevliliği sırasında yazdığı veya kendisine gelen çeşitli mektupları 10 kitap halinde Epistulae (Mektuplar) adıyla kitaplaştırmıştır. Bunlardan 10. kitap Plinius’un Anadolu’da görev yaptığı süreye ait mektuplardan oluşur. Genç Plinius İ.S. 111-113 yılları arasında Bithynia Eyaletinde (Sakarya Irmağının batısından Marmara ve Karadeniz kıyılarına uzanan, yaklaşık Bursa, İzmit illeri ve yakın çevresini kapsayan

bölge) valilik yapmıştır. Bu mektuplar bize Anadolu’da Prusias (Bursa), Nikaia (İznik), Nikomedia (İzmit) gibi Roma Dönemi şehirlerinde yaşanan çeşitli sorunları gösterdiği gibi, Roma tarihi açısından da imparatorun artık mutlak bir güce kavuşmuş olduğunu, ve valilerin en basit olaylarda bile kendisine danışmadan karar vermeye çekindiklerine işaret etmektedir. Diğer yandan bu mektuplar sayesinde büyük kamu projelerinin finansmanı n mümkün olduğunca merkezi hükumet tarafından değil, bizzat yerli halkın katkılarıyla gerçekleştirildiğini görüyoruz. Ayrıca Mektup 34’den de görüleceği gibi, Romalılar yerli halkın siyasal gruplaşmalara girmeleri ve iç huzursuzluklar çıkmasını kesin bir şekilde istemiyorlar.

Yukarıdaki mektup örnekleri, “Genç Plinius’un Anadolu Mektuplarıbe, (Çev. Çiğdem Dürüşken ve Erendiz Özbayoğlu), Yapı Kredi Yayınları, 1999, İstanbul” isimli yayından kısaltılarak kullanılmıştır.

Kaynak: Uygarlık Tarihi, Prof.Dr. Taciser SAVAŞ (ed.) Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2013, s. 197