Robert J. Braidwood
Belli bir anlamda aletlerin
kullanılması, hemen hemen yalnızca primatlara özgü bir olaydır ve eğer, buna daha
geniş bir anlam verilmek istenirse, alet yapımı da yine primatlara özgü bir
olgunun bir bölümüdür denebilir. Bizim, insan olmayan ve çağdaş en yakın
soydaşımız şempanzedir. Dr. Jane van Lawick-Coodall'ın yabanıl şempanzeler
üzerinde yaptığı araştırmalar, şempanzelerin öteki hayvanların gözlerini
korkutmak ya da onları kaçırmak için zaman zaman taş ve sopa attıklarını ortaya
koymuştur. Ayrıca değnekleri sopa olarak kullandıkları da olur.
Şempanzeler basit doğal
cisimlerin biçimlerini belli bir işte kendilerine yardımcı olmak üzere
değiştirirler. Bir alet yapımı ve kullanımı olarak tanımlanabilecek bu tür
etkinlik için verilebilecek en iyi örnek, biçimi değiştirilmiş dal ya da
otlarla beyaz karınca (termit) "avlamaktır". Pleistosen 'in [son
buzul çağı] başlangıcından çok
önceleri, insanlarla çağdaş gerçek maymunların artık soyu tükenmiş ortak
ataları da, büyük bir olasılıkla basit aletler yapıyorlardı. Çağdaş ve insan
olmayan primatlarda bugün olmayan etkinlik, düzenli ve örüntülü taş alet
yapımıdır. Elimizdeki kesin olmayan kanıtlar, primatlarca taş alet yapımının
yaklaşık 3 milyon yıl kadar önce yalnızca insan ailesi içinde başladığını
göstermektedir. İlk kültürler için çok önemli olan taş aletlerin ortaya
çıkışıyla, arkeolojik belgeler başlamıştır.
Tarih Öncesi İnsan, Arkeoloji ve
Sanat Yayınları, 1995, İstanbul
 |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder