13 Aralık 2015 Pazar

“Ordu” Sözcüğündeki Anlam değişimi


 Ümit Hassan

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/7/77/Genghis_Khan_encamp.jpg
Cengiz Han'ın otağını gösteren minyatür.
“Ordu” sözü  Orhun Yazıtları’nda geçmektedir. Anlaşıldığı kadarıyla “ordu” yönetimin sürdürüldüğü yer anlamına gelmektedir. Nitekim bir zaferden sonra, hakanın “sevinerek ordusuna döndüğü” belirtilmektedir.

Divan- ı Lügat-it Türk’den ise; kelimenin, zamanla hakanın oturduğu şehir anlamını içermeye başladığını öğrenmekteyiz. Diğer bir çok yerde ve çağdaş Orta Asya lehçelerinde “ordu” (orda) kelimesi; hanın, soyluların, beyin bulunduğu yer, yönetimin örgütlendiği bölge anlamına gelmektedir. Nispeten geç dönemlerde yazıldığı  bilinen Dede Korkut Hikayeleri’de anlattıkları çağdaki Oğuzların,  han ve bey karargahlarına ordu denildiğini belgelemiş olmaktadırlar. 

Eski Türklerde savaş güçlerine “sü”(su) ya da “çerig” (çeri) dediklerini biliyoruz. İlk Osmanlılarda da  asker yerine “çeri” derlerdi. (Bu durumda) “ordu” kelimesinin çağdaş anlamında, 15.yüzyıldan önce kullanılmamış olduğu söylenebilir.

Türkiye Tarihi 1. Cilt, say; 341

Başlığı ben yazdım. DK


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder