İnsan Nasıl İnsan Oldu?

M. Ilin-E. Segal

http://choicewallpapers.net/famous-italian-art/

İnsan Nasıl İnsan Oldu...

Yeryuvarlağı büyük bir kitap gibi ayaklarımızın altında duruyor. Yer kabuğunu meydana getiren tabakalar, her tortul tabaka, bir kitap sayfası gibidir. Biz, bu kitabın en son sayfasındayız. İlk yaprakları çok derinde. Okyanusların dibi ve kıtaların temeli orada. Bu ilk yapraklara, kitabın ilk bölümlerinde daha varılamamıştır. Onlarda neler yazılı olduğunu, ancak tahmin edebiliriz.

İnsanların yaşadığı zaman yaklaştıkça, kitabın okunması daha kolaylaşıyor. Sıcak lavların yakıp buruşturmuş olduğu sayfalar , yeryüzünde, dağ silsilelerinin nasıl meydana geldiğini, başka sayfalarda, yer kabuğunun yükselip alçalması sonucunda, denizlerin nasıl genişleyip yeniden daraldıklarını anlatıyorlar.

Yer yer, elle çizilmiş gibi, yaprak izlerine veya kömür haline gelen ormanlarda yaşamış hayvanların fosilleşmiş iskeletlerine rastlanıyor.

Böylece, sayfa sayfa, dünyanın tüm tarihini okuyabiliriz. Kitabımızın kahramanı, yani insan, ancak en son sayfalarında belirir İlk bakışta, bu büyük kitabın kahramanının insan olmadığı sanılabilir. Eski zamanların dev fil ve gergedanlarının yanında insan, ikinci derecede bir şahıs gibi görünür. Fakat bu yeni kahraman, gittikçe artan bir cesaretle ön plana çıkmaya başladı.

Ve bir gün geldi ki, insan bu büyük kitabın yalnız kahramanı değil, aynı zamanda onu yazanlardan biri olmaya başladı.

İnsana Övgü

Bir zamanlar insan, kıyılarında yaşadığı ırmağın, dünyanın tek ırmağı olduğunu sanıyordu. Yüzyıllar sonra, Herakles'in direkleri denilen Okyanus kapılarına dayanınca, bunun da dünyayı çepeçevre saran büyük bir ırmak olduğu hükmüne varmıştı. Arslanı ilk gördüklerinde, ona “büyük köpek” diyen ataları gibi, o zamanın insanı da okyanusa “okyanus ırmağı” demişti.

Görüş ufukları genişlemişti. İnsanlar dünyada bir çok ırmak ve deniz olduğunu öğrenmişlerdi. Ama dünyanın tek bir dünya olduğu hakkındaki kanıları değişmemişti. Gökyüzüne dikkatle baktıkları zaman başka dünyalar da görüyordularsa da, gök okyanusunun bu adaları, onlara ejder, yılan, kanatlı at şeklinde birer canavar gibi geliyordu.

Derken insan, yeri gökten ayıran mesafeyi düşüncesiyle, açıklamayı denedi. Her şeyi bilmek ve kavramak isteyen akla, meraklı gözler yardım ediyordu. Gözler, en yakın gök adasında dağ ve ovalar seçmeye başladılar...

İnsan yeryüzünü gittikçe artan bir cesaretle değiştirdi. Bir yerde kanal açıp gemi yüzdürüyor, başka bir yerde taş dalgakıranlar yaparak deniz kıyılarını düzeltiyor, gemi sığabilir hale getiriyordu. Dalgakıran öyle derin bir yerde yapılıyor ki, on kişi birbirinin omuzuna çıksa, en üstteki yine de su altında kalırdı.

Herhangi bir şehrin dolaylarındaki yamaç, muazzam bir açık hava tiyatrosuna çevrilirdi. Seyircilerin oturacağı sıralar kayalara oyulur ve arkaya doğru basamak basamak yükseltilirdi. Böyle bir tiyatro otuz binden fazla seyirci alabilirdi.

İnsan, yer altında hiçbir şeye yaramayarak yatan mermerle fikirlerine şekil veriyordu. Tanrıların şerefine yapılan bir tapınağın her sütunu, onu yaratan insanı övüyordu.

Aradan yüzlerce, binlerce yıl geçerek, Atena ve Zeus'a olan inanç sarsılıp yıkılacaktı. Ama bu tanrıların heykelleri ve onlar şerefine yapılan tapınaklar kutsal birer şey olarak el üstünde tutulacak ve korunacaktı. Ne de olsa, bu yarı harap tapınaklar, insanların gözünde hep genç kalacaklar ve hiçbir zaman ihtiyarlamayacaklardı. Yaratıcılığın, sanatın gücü böyleydi. Yaratıcılık, yıkımdan kuvvetliydi. Yakıp yıkanların adları unutulacak, düşünenlerin, yaratanların ve kuranların adlarıysa belleklerde ebediyen kalacaktı.

Atina'daki Diyonizos Tiyatrosu'nda, kayalara oyulmuş sıralarda binlerce seyirci, Eskilos'un, Sofokles'in, kahramanlarının başından geçenleri heyecanla izliyordu. Odipus ya da Antigone'nin çektikleri acıları gördükçe yürekleri burkuluyordu. 

Sanatın gücü ruhun sınırlarını genişletmişti.

Koro, insanı öven bir parçayı okurken, sıralarında mest olurlardı.                                                    

Doğada harika güçler çok

Ama insandan güçlüsü yok.

Cesaretle dolaşır insan kükreyen dalgalarda, şiddetli  kış rüzgarlarında  

                                                                                                              “İnsan Nasıl İnsan Oldu?” içinde.