Can Dündar
04.06.1998
 |
| https://www.flickr.com/photos/bar-art/2488220901 |
Çin'de Mao'nun devrimci komitelerinin yeni işinin Coca Cola pazarlamak
olduğunu biliyor muydunuz? Pekin'de "Yüz bin Cola açılıyor / Yüz bin Çinli
ferahlıyor" bugünlerde... Kızıl Çin'i de istila eden bu kahverengi gazoz,
yüzyılı zaferle kapatıyor.
Mao Çe-Tung 1956'da "Yüz çiçek yanyana açsın / Yüz fikir akımı tartışsın"
demişti. Çin'de sosyalist bir kültürün serpilip gelişmesi için "zehirli de
olsa" her tür çiçeğin açıp, her fikrin tartışılmasından başka yol görünmüyordu.
Ancak bir süre sonra "yüz fikir akımı" öylesine birbirine
girdi ki, "yüz çiçek operasyonu" hemen iptal edildi. Mao da köşesine
çekildi... Ta ki Kültür Devrimi'ne kadar...
1965'te Kültür Devrimi adı altında "büyük temizlik" başladı.
Artık Komünist Parti, her mahallede örgütlenen "Devrimci Komiteler"
aracılığıyla herşeyi gözleyecek ve böylece devrimi sonsuza kadar yaşatacaktı.
* * *
Fortune dergisinde geçen ay çıkan bir haberi okuyunca bunlar geldi
aklıma... Habere göre Çin pazarına giren Coca Cola, satışları artırmak için
dahiyane bir yöntem bulmuştu. Şirketin genel müdürü, bu dev coğrafyanın her
köşesine ulaşabilmenin en iyi yolunun "Devrimci Komiteler”le anlaşmak olduğunu
görmüş ve mahalle komitelerini birer Coca Cola satıcısı haline getirmişti.
İşsizlik tehdidinin kol gezdiği Çin'de düne kadar komünist partinin birer
şubesi olarak çalışan komiteler, "Her bir Coca Cola size 10 ek iş
yaratır" sloganının cazibesine kapılıp anında birer Coca Cola satıcısı
haline gelmişlerdi. Sonuç Coca Cola açısından muhteşem olmuştu: Patlayan
satışlarla Çin, şirketin 8. büyük pazarı haline gelmişti.
Çin'de, ilkinden 33 yıl sonra bu kez "global" versiyonu
yaşanan Yeni kültür devrimi"ne şaşmamak elde mi?
İnanılır gibi değil ama dün komünist liderlerin rejimi ayakta tutmak
için kurdukları örgütlenmeler, bugün pazarlama stratejistlerinin işine yarıyor
ve bir zamanlar revizyonizme karşı kızıl kitaplarla yürüyen yoldaşlar, bugün
Coca Cola logolu bayraklarla kapitalizmin bölge bayiliğini yapıyorlar.
Mao'nun kültür devrimi Cola köpüğünde boğuluyor.
Coca Cola, kendisine direnenler karşısında yüzyılı zaferle kapatıyor.
* * *
Mağluplar listesinde kimler yok ki?
Bu "emperyalist içeceği" Küba'ya sokmayan Castro, bir balık
avı sırasında keyifle Coca Cola yudumlarken görüntülenince yenilmişti.
İran'da mollalar, General Motors'la yaptıkları anlaşma karşılığı ülkede
Coca Cola fabrikası kurulmasını kabul etmek zorunda kalmışlardı.
1964'te İstanbul Teknik Üniversitesi'nde başlatılan "Amerikan
gazozunu okulumuzdan atalım" kampanyası kısa zamanda hüsranla
sonuçlanmıştı.
Peki ama neden?
Elbet bu yenilginin pekçok siyasi ve toplumsal nedeni var. Ancak ben
burada sadece bir sanatçının teşhisine yer vereceğim. "Pop-art"ın
tanrısı Andy Warhol, Coca Cola'nın zaferinin sırrını şöyle açıklıyordu:
"Çünkü o, dünyanın en zengin insanlarının olduğu kadar, en yoksul
insanlarının da tüketebileceği ortak bir madde..."
Yani bir zamanlar sosyalizmin peşinde koştuğu "eşitlik" düşünü
gerçekleştiren Coca Cola olmuştu Warhol'a göre...
Belki de o yüzden, o düşün eski sahipleri kızıl kitaplarını rafa
kaldırıp düşün yeni sahipleri için bayiliğe soyunmuşlardı.
Çin'de "Yüz bin Cola açılıyor / Yüz bin Çinli ferahlıyor"
bugün...
Yarın, dünyada günlük tüketimi 2 milyara çıkacak Coca Cola'nın...
Sahte eşitlik düşlerinin serinliğinde gazdan bir gezegen haline
geleceğiz yeni yüzyılda... "Tek çiçek açacak seralarda / tek tad
dolaşacak damağımızda..."
Teneke bir kutuda ya da ince uzun bir şişede gelecek, yüzyılımızın yeni
sömürgecisi...
...Köpürecek ağzını açtıkça.
Can
Dündar
http://www.candundar.com.tr/index.php?Did=314
NOT: Afişi ben yerleştirdim. DK
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder